NANG nanalasa ang pandemya ng coronavirus sa mundo, lahat ng healthcare system ay apektado, maging ang mga mayayamang first world countries sa Kanluran at sa Europa ay sinubok nito.

Ayon sa isang report ng International Council of Nurses (ICN), mayroon nang kakulangan ng halos anim na ­milyong nurses bago pa man mag-umpisa ang pandemya, at lalo pang lumala ang sitwasyon dahil sa virus. ­Inaasahang ­tuluy-tuloy ang mataas na demand ng mga nurses mula sa mga bansang kilalang pinagkukunan ng mga nurses, tulad ng Pilipinas.

Ayon sa State of the World’s Nursing (SOWN) report ng ICN, inilalarawan ang model ng nurse education sa bansa na “train for export”, sa ilalim na rin ng pagpa-facilitate ng Philippine Overseas

Employment Administration (POEA). Ayon sa ICN, malaking tulong ito kaya naman madaling nakakakuha ng trabaho sa ibang bansa ang mga nurses natin, kung saan ‘di hamak na mas malaki ang sweldo at mas maraming career opportunities, para na rin makapagpadala sila ng pera para sa kanilang mga ­pamilyang naiwan sa Pilipinas.

Karamihan sa mga nursing schools sa bansa ay pribadong mga institusyon, at ang mga estudyante at mga magulang nila ang nagbabayad nito.

Madalas ang intensyon nila ay para makapagtrabaho sa ibang bansa sa oras na sila’y makapagtapos.

Ayon pa sa ICN report, ang outflow ng nurses mula sa Pilipinas ay naglalaro mula 15,000 hanggang 20,000 kada taon.

Sa talaan ng Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), higit kumulang 240,000 na local nurses ang nagtatrabaho sa mga bansa sa ilalim ng OECD.

Karamihan sa mga nurses natin ay nasa Saudi Arabia, Europe (UK and Ireland) and Asia/Australasia (Singapore, New Zealand, Australia). Sa Amerika, nagtala rin ng halos 150,000 Filipino nurses na doon nagtatrabaho, sumusweldo ng halos 20x ng kita nila sa Pilipinas.

Malaki ang tulong ng mga remittances na pinapadala ng mga migrant nurses mula sa iba’t-ibang bansa, at sa suporta sa lokal na populasyon.

Ang kabuuang remittances sa Pilipinas ay lumago na sa mga nakaraang taon at umabot na ng USD 34 Billion noong 2018, karamihan ay perang pinapadala ng service workers, kabilang na ang mga nurse.

Sa isang banda, ang patuloy na pag-alis ng mga Filipino nurses patungo sa ibang bansa ay talaga namang nagpabawas sa nursing workforce ng bansa.

Naramdaman natin ang impact nito nang ­magsimula ang pandemya. Ang g­obyerno na mismo ang nananawagan sa mga nurses mula sa iba’t-ibang parte ng bansa at maging ang mga bumabalik na mga nurse mula sa abroad na tumulong sa NCR na sentro ng COVID-19 pandemic.

Sa mga unang buwan ng pandemya, nag-issue ng temporary suspension order ang Department of Labor and Employment (DOLE) upang pigilin pansamantala ang mga nurse na umalis ng bansa.

Naging mahirap na sitwasyon ito lalo na sa mga nurse na may ­existing na employment contracts sa mga ospital sa ibang bansa.

Masakit sa loob na isipin na pinalampas nila ang pagkakataon na makapagtrabaho nang may mas malaking sweldo, at ilan pang benefits na hindi nila makukuha kung mananatili sila.

Malaki ang kaginhawaan na dulot nang mismong si Presidente Duterte ang nag-lift ng suspension order na makalabas ng bansa ang healthcare workers – partikular na ang mga may kontrata at requirements na bago pa mag-August 31.

Sa kabila nito, umapela pa rin ang Pangulo sa mga natitirang healthcare workers, frontliners at mga volunteers na tumulong pa rin sa pag-aruga sa mga nadapuan ng COVID-19 at maki-isa sa pagsugpo ng kinatatakutang virus.

Isa sa mga paraan ng DOLE na hikayatin ang mga local nurse na magsilbi muna sa bansa, ay ang pataasin ang sweldo ng mga nurse dito.

Ayon kay Labor Secretary Silvestre Bello III, overdue na ang upgrade ng salary ng mga nurse, at isa ito sa mga dahilan kaya halos 200,000 local nurses pa rin ang walang trabaho sa kabila ng emergency hiring program ng Department of Health (DOH).

Sabi pa ni Sec. Bello, hindi masisisi ang mga nurse mula sa pribadong sektor na umalis ng bansa. Nagtatrabaho sila mula 8 hanggang 16 na oras, pero ang salary range lang nila ay P9,000 to P18,000, kumpara sa minimum take home pay ng mga nurse sa public hospitals na umaabot sa P32,000 kada buwan.

Suportado ng Filipino Nurses United (FNU) ang panawagan na ito ni Sec. Bello. Ayon kay FNU Head Maristela Abenojar, kailangan ng ­gobyerno na itulak ang mga programa na makakapagpabuti sa sitwasyon ng mga private hospital nurses, at taasan ang sweldo nila para mapanatili ang mga ito sa bansa.

Ayon sa FNU, ang ilang nurse sa private sector ay walang pambili ng kanilang basic needs dahil mas mababa pa ang sweldo nila sa minimum wage.

Ang patient load pa nila aniya, ay sobra-sobra sa itinalagang standard ng DOH na 1:12 patients, pero hindi sila binabayaran sa overtime o extended work.

Dagdag pa dito, ang mga public hospital nurses ay nakatakdang makatanggap ng adjusted salary packages sa ilalim ng Department of Budget and ­Management’s Circular 2002-4 na ininsyu nitong July 17.

Pero ang mga private sector nurses ay hindi kasali sa programang ito.

Kaya naman panawagan ng FNU ay magkaroon ng konkretong aksyon ang mga ahensya ng ­gobyerno para maisa-ayos ang working conditions ng healthcare workers. Pinaka-importante ngayon ang magkasundo sa mga terms at umpisahan na agad ang pagpapatupad ng mga pagbabago.

Ka-isa ako sa panawagan sa gobyerno, kay Sec. Bello at Health Secretary Francisco Duque III na i-lobby sa Kongreso ang urgent na deliberation at pagpapatupad ng batas na naglalayong pataasin ang sweldo ng mga nurse sa public at private hospitals.

Mainam din na bigyang konsiderasyon ng gobyerno ang pag-promote sa nursing bilang isang career na may fair na compensation at may magandang mga oportunidad sa career growth para hindi ma-kompromiso ang mid at long term supply ng mga bagong nurse sa bansa.

Talaga namang ang 2020 ay Year of the Nurse.

Sa mga oras tulad nito napapagtanto natin ang kahalagahan ng mga bayaning frontliners at healthcare workers na tuloy na nag-aalaga sa mga Pilipino sa kabila ng krisis. Hindi ako magsasawang purihin ang kanilang kadakilaan at pasalamatan sila sa kanilang tulong.