GEN Z TALKS ni LEA BAJASAN

SA itaas ng karatula ng istasyon ng Shaw Boulevard, may nakasulat na Baybayin. Tahimik lang itong nakalagay sa ilalim ng mga karaniwang letra, parang bulong mula sa nakaraan. Sa unang tingin, pwedeng isipin na disenyo lang ito o logo. Pero para sa mga nakakikilala, may mas malalim itong kahulugan.

Ang Baybayin ay bahagi ng ating kasaysayan. Ito ang paraan ng pagsusulat ng mga ninuno natin bago pa man dumating ang mga dayuhan. Binubuo ito ng mga kurba at linya na may dalang kahulugan at alaala. Isa ito sa mga patunay na may sarili na tayong sistema noon, bago pa tayo tinuruan ng ibang paraan.

Ngayon, unti-unti na ulit itong lumilitaw, at dito pumapasok ang usapin tungkol sa karatula sa Shaw Boulevard. Para sa iba, baka maliit na bagay lang ito. Isang simpleng detalye lang sa isang abalang istasyon. Pero para sa akin, isa rin itong paalala. Paalala ng kung ano ang nawala, at kung ano ang maaari pang maibalik.

Maganda ang makakita ng Baybayin sa mga pampublikong lugar. Pero kailangan din nating tanungin kung palamuti lang ba ito. Handa ba tayong isama ang Baybayin sa pang-araw-araw na buhay? O inilalagay lang natin ito dahil maganda itong tingnan?

Sa totoo lang, karamihan sa atin ay hindi marunong bumasa ng Baybayin. At hindi iyon kasalanan ng mga tao. Hindi naman kasi ito itinuturo nang husto. Hindi rin ito madalas makita sa mga aklat, karatula, o dokumento. Kaya hindi sapat na may isa o dalawang karatula lang. Kung talagang gusto nating buhayin ito, kailangan ng seryosong hakbang.

Dapat itong ituro sa mga paaralan, hindi lang ipakita. Dapat itong isama sa mga pangalan ng kalsada, sa mga abiso sa pamahalaan, at kahit sa mga porma na may kasamang salin. Sa ganitong paraan, hindi lang ito titingnan ng mga tao. Maiintindihan nila. Maaaring gamitin pa nila ito.

Hindi kailangang palitan ng Baybayin ang alpabetong gamit natin ngayon. Hindi iyon ang layunin. Ang gusto lang ay maisama ito ulit sa ating buhay, hindi bilang kapalit kundi bilang paalala. Mayaman ang ating kultura. Wala namang masama kung ipagmalaki natin ito paminsan-minsan, lalo na sa mga lugar na maraming tao.

Kapag may Baybayin sa isang karatula, madali itong balewalain kung hindi mo alam ang ibig sabihin. Pero may kakayahan din itong mag-udyok ng tanong. Minsan, ang tanong ay nauuwi sa interes. At ang interes ay pwedeng maging pagmamalaki.

Mas maganda siguro kung mas madalas pa natin itong makita. Hindi lang bilang disenyo, kundi bilang bahagi ng ating boses bilang isang bayan. Maaaring luma na ito, pero atin pa rin. At kung bibigyan natin ito ng puwang, baka tuluyan na rin itong makabalik sa ating araw-araw na buhay.