GEN Z ni LEA BAJASAN

MAHALAGANG magkaroon ng kamalayan sa kung ano ang nangyayari sa loob at labas ng bansa. Ang mainit na isyu na nangyayari ngayon na may kinalaman sa West Philippine Sea, ay hindi dapat balewalain. Hindi lang mga hukbo ang malalagay sa panganib, pati na rin tayo, mga kababayan.

Ang isyu ng soberanya at pagmamay-ari sa South China Sea, kabilang ang West Philippine Sea, ay kinasasangkutan ng maraming bansa tulad ng China, Pilipinas, Vietnam, Malaysia, Brunei, at Taiwan, na bawat isa ay iginiit ang mga makasaysayang pag-angkin at legal na argumento.

Ang UNCLOS ay nagsisilbing pangunahing internasyonal na balangkas para sa mga karapatang pandagat, na gumagabay sa mga paghahabol tulad ng mga karapatan at mapagkukunan ng EEZ ng Pilipinas.

Gayunpaman, ang “Nine-Dash Line” ng China ay walang pagkilala sa UNCLOS at nahaharap sa internasyonal na pagtatalo. Ang 2016 PCA ruling ay pumabor sa Pilipinas, tinatanggihan ang mga claim ng China batay sa Nine-Dash Line, bagaman tumanggi ang China na kilalanin ang arbitrasyon. Nagpapatuloy ang tensyon dahil sa mga aktibidad ng militar at pagsasamantala sa mapagkukunan, na nag-udyok sa patuloy na mga pagsisikap sa diplomatiko at mga multilateral na diyalogo sa mga kasangkot na partido (PCA Case No. 2013-19; UNCLOS).

Dahil sa problemang ito, ang ating Presidente ay nag-anunsyo na ang mga Navy ay magbabantay at magpapaalis sa mga barko ng Tsino. Ngunit ang problemang ito ay umiiral pa rin.

Napakahalaga na tayo ay magkaisa sa paggigiit ng ating mga karapatan sa West Philippine Sea. Ang anyong tubig na ito ay mayroong napakalaking halaga para sa soberanya, yaman, at kinabukasan ng ating bansa. Sa kabila ng anomang panlabas na pag-aangkin, ang West Philippine Sea ay nararapat na atin. Sama-sama nating ipagtanggol ang ating teritoryo at tiyakin na ang ating nararapat na pagmamay-ari ay kinikilala at iginagalang.

Sabi nga ni dating Senador Miriam Defensor Santiago “Be critical, vocal, and involved in the political process. We are democratic country and it is our duty to keep our government in check”. Ang pinakamaliit na bagay na maaari nating gawin ay ang ganap na magkaroon ng kamalayan sa kung ano ang nangyayari at magsalita nang mas malakas tungkol dito.

I-broadcast ito, i-post ito, ipaalam sa mga kamag-anak at kapitbahay. Hayaan ang iyong boses na makarating sa mga hindi pa nakakaalam tungkol sa kung ano ang nangyayari.

Tandaan na ang pagkakaroon ng kamalayan sa lipunan ay iba sa pagiging aktibo sa lipunan.

Ito ay isang post na pang-edukasyon at kamalayan na naglalayong magbigay ng konteksto para sa kasalukuyang krisis sa pagitan ng Tsina at Pilipinas. Kahit sino naman ay ayaw ng digmaan/salungatan, wala ito sa ating pinakamahusay na interes. Naniniwala pa rin ako na maaari nating ayusin ito sa pamamagitan ng pagsulong natin ng kapayapaan at hindi ng digmaan. Ang mga pinuno ng dalawang bansa ay dapat gumamit ng mapayapang diplomatikong diskarte sa anomang paraan. Diplomasya ang susi, hindi digmaan.